Wat is Capoeira?
Capoeira is tegelijkertijd een spel, en een zeer veelomvattende kunstvorm. De meest simpele manier om Capoeira te definiëren is als een ritmische Braziliaanse vechtsport. Maar Capoeira is veel meer: Capoeira is dans, lichamelijke ontwikkeling, acrobatiek, kunstzinnige expressie, muziek, zang, en plezier. De kunstvorm Capoeira omvat daarmee eigenlijk alle facetten van menselijke cultuur, en dat is een deel van wat Capoeira haar rijkdom geeft.
Ook is een jogo - de benaming van het "spel" dat wordt gespeeld door twee Capoeiristas in de roda - de cirkel van mede-Capoeiristas waarin men speelt - altijd weer anders: geen twee jogos zijn ooit hetzelfde. De intentie van iedere speler; zijn of haar persoonlijkheid, maar ook het gevoel waarmee hij of zij de roda op dat moment inkomt en de interactie die daaruit volgt bepalen het spel in het moment. Net als in het echte leven kunnen deze interacties puur, eerlijk en van poëtische schoonheid zijn, maar ook hard, grauw, en met verborgen motieven.
O jogo - Het spel
Een roda wordt gevormd door alle spelers die op dat moment aanwezig zijn. Het 'orkest', geleid door de berimbau begint, onder aanvoering van de Mestre of hoogst gegradueerde met het spelen en zingen van muziek, waarna de gehele groep mee klapt en mee zingt. Het tempo en het thema van de liedjes dicteren gedeeltelijk het spel, terwijl de muziek de benodigde energie verzorgt.
Twee Capoeiristas betreden de roda, meestal in hurkende positie op het centrale punt in de cirkel, onder de leidende berimbau. Met een radslag begint het spel, dat bestaat uit een conversatie van lichamelijke bewegingen. Trappen, ontwijkende bewegingen, en acrobatische elementen vloeien op het ritme van de muziek in elkaar over. In het spel dat Capoeira is bepaal jij zelf hoe je begint, en ook hoe je reageert op de bewegingen van de medespeler/tegenstander. Het moment bepaalt, en jij bepaalt (mede) het moment. In de woorden van Mestre Araminho zelf: "Capoeira is boven alles vooral het moment." In die zin is Capoeira eigenlijk ook te zien als een metafoor voor het leven zelf.
Ook is een jogo - de benaming van het "spel" dat wordt gespeeld door twee Capoeiristas in de roda - de cirkel van mede-Capoeiristas waarin men speelt - altijd weer anders: geen twee jogos zijn ooit hetzelfde. De intentie van iedere speler; zijn of haar persoonlijkheid, maar ook het gevoel waarmee hij of zij de roda op dat moment inkomt en de interactie die daaruit volgt bepalen het spel in het moment. Net als in het echte leven kunnen deze interacties puur, eerlijk en van poëtische schoonheid zijn, maar ook hard, grauw, en met verborgen motieven.
O jogo - Het spel
Een roda wordt gevormd door alle spelers die op dat moment aanwezig zijn. Het 'orkest', geleid door de berimbau begint, onder aanvoering van de Mestre of hoogst gegradueerde met het spelen en zingen van muziek, waarna de gehele groep mee klapt en mee zingt. Het tempo en het thema van de liedjes dicteren gedeeltelijk het spel, terwijl de muziek de benodigde energie verzorgt.
Twee Capoeiristas betreden de roda, meestal in hurkende positie op het centrale punt in de cirkel, onder de leidende berimbau. Met een radslag begint het spel, dat bestaat uit een conversatie van lichamelijke bewegingen. Trappen, ontwijkende bewegingen, en acrobatische elementen vloeien op het ritme van de muziek in elkaar over. In het spel dat Capoeira is bepaal jij zelf hoe je begint, en ook hoe je reageert op de bewegingen van de medespeler/tegenstander. Het moment bepaalt, en jij bepaalt (mede) het moment. In de woorden van Mestre Araminho zelf: "Capoeira is boven alles vooral het moment." In die zin is Capoeira eigenlijk ook te zien als een metafoor voor het leven zelf.
Wat "Mestre" zijn betekent, en de toegevoegde waarde van Capoeira
Mestre Camisa, een man die veel respect en bewondering oogst onder zijn gelijken, zegt in onderstaand filmpje (opgenomen op het Festival Mundial da Arte Capoeira in 2013) enige belangrijke dingen die het begrip verdiepen van wat het betekent om "Mestre" te zijn, en wat Capoeira voor extra betekenis kan hebben in de huidige maatschappij:
Voor degenen die geen Portugees verstaan een korte samenvatting: Mestre Camisa zegt hier, dat er volgens hem tegenwoordig teveel mensen de titel "Mestre" dragen die hem eigenlijk misschien niet verdienen. Mestre ben je niet om geld te verdienen, om jezelf op de borst te kunnen kloppen vanwege het bereiken van een bepaalde status, of te pochen over hoe lang je al met Capoeira bezig bent. Volgens Mestre Camisa is "...Veel belangrijker dan hoe lang je al met Capoeira bezig bent, wat je allemaal gedaan hebt in de tijd dat je met Capoeira bezig bent." Mestre zijn betekent je constant blijven verdiepen in en blijven leren over Capoeira, en investeren in het verspreiden van die kennis en ervaring om nieuwe Capoeiristas op te leiden. Dat is ook de visie van Mestre Araminho.
De betekenis van Capoeira in de huidige maatschappij
Mestre Camisa zegt nog iets interessants, dat wellicht voor sommigen een extra betekenis kan vormen voor Capoeira. Hoewel wetenschappers (antropologen, geschiedkundigen) er nog over debatteren, is Capoeira naar alle waarschijnlijkheid ontstaan als hybride kunstvorm bij de slaven in koloniaal Brazilië. Waarschijnlijk is het deels bedoeld geweest om zich zonder wapens toch te wapenen voor de strijd voor vrijheid, maar ook deels om in de barre omstandigheden toch ook met elkaar plezier in de vorm van lichamelijke vrijheid, muziek en dans te kunnen delen. Mestre Camisa zegt in zijn toespraak dat hoewel het tijdperk van slavernij ver achter ons ligt, we vandaag de dag nog altijd leven in een systeem van oppressie, en in een bepaalde schijnvrijheid.
De oneerlijke verdeling van hulpbronnen waarbij een handvol superrijken de macht hebben, en de rest van ons in een soort hamsterrad voort blijft sukkelen, terwijl sommigen in simpelweg erbarmelijke omstandigheden wegkwijnen, is een realisatie die bij velen van ons bewust danwel onbewust ook leeft. Capoeira kan dan, ook in deze tijd, een manier zijn om daarmee om te gaan. Daarom heeft Capoeira anno 2014, volgens Mestre Camisa, nog evenveel bestaansrecht als in het tijdperk van de opstandige slaven en de quilombos waarin zij zich verzamelden en hun eigen mini-maatschappijen organiseerden.
Meer weten? Ervaar Capoeira zelf!
Als je meer wilt weten over wat Capoeira kan betekenen voor jou, of het spel en de kunst zelf wilt ervaren, twijfel dan niet langer! Ook als je een sport zoekt die gewoon heel leuk is om te doen, of simpelweg je spierkracht, lenigheid, conditie en lichamelijke fitheid wilt verbeteren, of je horizon wilt verbreden: neem de proef op de som!
Blijf niet in gedachten en twijfels hangen. Neem via het contactformulier contact op met Mestre Araminho voor een proefles of workshop. Proberen kan geen kwaad - het ergste dat er kan gebeuren is dat je iets nieuws ervaart. En wie weet, misschien heb jij er straks ook een liefde voor het leven bij!
De betekenis van Capoeira in de huidige maatschappij
Mestre Camisa zegt nog iets interessants, dat wellicht voor sommigen een extra betekenis kan vormen voor Capoeira. Hoewel wetenschappers (antropologen, geschiedkundigen) er nog over debatteren, is Capoeira naar alle waarschijnlijkheid ontstaan als hybride kunstvorm bij de slaven in koloniaal Brazilië. Waarschijnlijk is het deels bedoeld geweest om zich zonder wapens toch te wapenen voor de strijd voor vrijheid, maar ook deels om in de barre omstandigheden toch ook met elkaar plezier in de vorm van lichamelijke vrijheid, muziek en dans te kunnen delen. Mestre Camisa zegt in zijn toespraak dat hoewel het tijdperk van slavernij ver achter ons ligt, we vandaag de dag nog altijd leven in een systeem van oppressie, en in een bepaalde schijnvrijheid.
De oneerlijke verdeling van hulpbronnen waarbij een handvol superrijken de macht hebben, en de rest van ons in een soort hamsterrad voort blijft sukkelen, terwijl sommigen in simpelweg erbarmelijke omstandigheden wegkwijnen, is een realisatie die bij velen van ons bewust danwel onbewust ook leeft. Capoeira kan dan, ook in deze tijd, een manier zijn om daarmee om te gaan. Daarom heeft Capoeira anno 2014, volgens Mestre Camisa, nog evenveel bestaansrecht als in het tijdperk van de opstandige slaven en de quilombos waarin zij zich verzamelden en hun eigen mini-maatschappijen organiseerden.
Meer weten? Ervaar Capoeira zelf!
Als je meer wilt weten over wat Capoeira kan betekenen voor jou, of het spel en de kunst zelf wilt ervaren, twijfel dan niet langer! Ook als je een sport zoekt die gewoon heel leuk is om te doen, of simpelweg je spierkracht, lenigheid, conditie en lichamelijke fitheid wilt verbeteren, of je horizon wilt verbreden: neem de proef op de som!
Blijf niet in gedachten en twijfels hangen. Neem via het contactformulier contact op met Mestre Araminho voor een proefles of workshop. Proberen kan geen kwaad - het ergste dat er kan gebeuren is dat je iets nieuws ervaart. En wie weet, misschien heb jij er straks ook een liefde voor het leven bij!